Afgerond

Impact van psychische problematiek op leefstijl

---

Samenvatting

• Wat was de aanleiding voor het onderzoek?

  Ongezondere leefstijl
  Mensen met een verstandelijke beperking eten vaak ongezonder dan mensen zonder verstandelijke beperking. Ook bewegen en sporten ze minder. Uit steeds meer onderzoeken blijkt dat een gezonde leefstijl positieve effecten heeft. Het risico op medische problemen, zoals diabetes en hart- en vaatziekten, neemt af. Ook lijkt het een positieve invloed te hebben op het mentale welzijn en cognitieve functioneren.

   Invloed psychische problematiek
  Mensen met een verstandelijke beperking hebben naast een ongezondere leefstijl ook vaker psychische problematiek. Omdat nog weinig bekend is over de invloed van psychische problematiek op de leefstijl van deze doelgroep, deed Sjoukje er onderzoek naar.

• Wat was de onderzoeksvraag?

  Welke risicofactoren en beschermende factoren van veelvoorkomende psychische problemen hebben invloed op de leefstijl van mensen met een verstandelijke beperking?

• Hoe werd het onderzoek uitgevoerd?

  Sjoukjes praktijkonderzoek was onderdeel van een breder onderzoek over leefstijl. Ze sloot aan bij twee focusgroepen die binnen dit bredere onderzoek werden gehouden. Aan beide deden tien behandelaren en therapeuten mee. De resultaten werden gecodeerd en geanalyseerd, waarbij Sjoukje zich focuste op psychische problematiek. Ter voorbereiding op het praktijkonderzoek deed ze een kort literatuuronderzoek.

• Wat waren de uitkomsten?

  De psychische aandoeningen en de bijbehorende risicofactoren (-) en beschermende factoren (+) die in de focusgroepen werden benoemd:

  Autisme
  -             Vervelende prikkels
  +            In structuur plaatsen
  +            Verbeterde prikkelverwerking > verbeterde executieve functies

  Angst
  -             Vervelende prikkels
  +            Zich beter voelen na beweging

  Depressie
  -             Moeilijk in actie komen
  +            Zich beter voelen na beweging

  ADHD
  -             Impulsief/beloning korte termijn
  +            In structuur plaatsen
  +            Verbeterde prikkelverwerking > verbeterde executieve functies
  
  Psychose
  -             Moeilijk in actie komen
  +            Zich beter voelen na beweging

• Wat was de eindconclusie?

  Er is al gauw sprake van een negatieve vicieuze cirkel: cliënten met psychische problematiek hebben minder energie om aan de slag te gaan met veranderingen op het gebied van bewegen of eten. Hierdoor ervaren ze niet de positieve impact van beweging en gezonde voeding. Vervolgens blijven ze hangen in een ongezond patroon, wat de psychische problematiek juist kan verergeren.

• Welke aanbevelingen zijn er voor de praktijk?

  Belangrijke punten om de negatieve vicieuze cirkel te doorbreken:

  • Om verandering te bewerkstelligen, zijn vooral de context en het netwerk van de cliënt cruciaal: samen bewegen, samen sporten, aanmoedigen en helpen om door te zetten.
  • Evalueer en sta stil bij verandering: Welke verandering is doorgevoerd? Wat voelt de cliënt: voelt hij of zij zich beter? Wat ziet de begeleider? Succes behaald? Vier het!
  • Geef voorlichting over voeding en beweging aan zowel cliënten als begeleiders.
  • Geef de cliënt tijd om te wennen aan nieuwe prikkels, zowel op het gebied van eten (smaak, textuur) als bewegen (zweten, snellere hartslag).
• Wat is de meerwaarde van het onderzoek voor de cliënt, verwant en zorgmedewerker?
  • Aandacht voor en erkenning van de impact van psychische problematiek op de leefstijl van mensen met een verstandelijke beperking.
  • Concrete ideeën om samen te werken aan een gezondere leefstijl.
  • Brede(re) focus: gezonde leefstijl niet alleen voor lichamelijke gezondheid maar ook voor mentaal welzijn.

---

Documenten