Thom en Annemarie werken in de complexe zorg binnen jeugdzorg bij Alliade. Hij als pedagogisch medewerker, zij als coördinator zorg. Samen begeleiden ze jongeren met een licht verstandelijke beperking en gedragsproblemen. ’Deze jongeren hebben al veel meegemaakt. Het geeft mij energie om hen een fijne en waardevolle dag te bezorgen’, Overtelt Thom.
Ieder kind is anders
Beiden hebben een zorgopleiding gevolgd. Thom deed sociaal-cultureel werk op MBO 4. Hij begon op de crisisgroep bij Alliade. ‘Daar leerde ik verschillende problematieken herkennen en hoe ik hiermee het beste kon omgaan.’ Annemarie studeerde HBO Social Work met een jeugdprofiel. Voor haar overstap naar de jeugdzorg werkte ze in de ouderenzorg. ‘Jeugdzorg is echt een andere tak van sport’, vertelt ze. ‘Opvoeding en systeemgericht werken speelt hier namelijk een grote rol. Daarnaast werk je met jongeren die gedragsproblematiek én een lichtverstandelijke beperking hebben. Je ziet een puber die stoer en zelfstandig oogt, terwijl hij of zij sociaal-emotioneel veel lager functioneert. Daardoor overvraag je ze snel. Je moet dus per jongere kijken wat hij of zij nodig heeft en daar flexibel en creatief op inspelen. Dat kan soms een uitdaging zijn, maar wel een hele leuke.’
Teamwerk is de basis
Thom begeleidt de jongeren in hun dagelijkse structuur: gezamenlijke eetmomenten, dagbesteding en afspraken zoals de tandarts. ‘Ook al wonen de jongeren in een groep, we willen hen zoveel mogelijk het ‘normale’ leven laten ervaring.’ Annemarie is coördinator zorg op dezelfde locatie. ‘Zij is de verbindende factor tussen het team en de manager’, zegt Thom. Annemarie licht toe: ‘Het is erg waardevol dat ik naast mijn rol als coördinator ook voor de groep sta. Zo blijf ik betrokken bij wat er speelt op de groep en binnen het team. Daardoor kan ik mijn rol als coördinator goed vervullen.’ De samenwerking is cruciaal, benadrukken ze allebei. ‘Je doet dit werk echt samen. We vangen elkaar op na incidenten, bespreken alles en houden elkaar scherp. Dat maakt ons team ontzettend hecht en sterk’, aldus Thom.
Open houding
Werken met jongeren in de complexe zorg vraagt veel van je. ‘Je werkt met een hele diverse doelgroep. Dat maakt deze zorg complex. Je begeleidt jongeren met verschillende problematieken zoals hechtingsproblematiek, ASS, ADHD, dwangstoornis en emotie regulatie problemen. En het zijn pubers. Ze zoeken de grens op en voelen haarfijn aan hoever ze kunnen gaan’, legt Thom uit. Duidelijkheid is dus belangrijk, maar wel met een open houding. ‘Het zijn hele kwetsbare jongeren. Er onvoorwaardelijk voor ze zijn is essentieel’, zegt Annemarie. ‘Onder het stoere gedrag zijn het hele lieve jongens en meisjes die de wereld soms niet goed kunnen begrijpen door hun verstandelijke beperking.’
Vertrouwen opbouwen
In het werk als pedagogisch medewerker in de jeugdzorg is vertrouwen opbouwen met jongeren de basis. ‘Deze jongeren worden vaak overschat door de maatschappij, waardoor ze veel negatievere ervaringen hebben opgedaan of een laag zelfbeeld hebben. We bouwen met de jongeren aan positieve ervaringen en succesmomenten. Daardoor ervaren ze dat het leven niet alleen uit tegenslagen bestaat en bouwen ze langzaam weer meer zelfvertrouwen op. Daarnaast voelen de jongeren zich door de dingen die ze hebben meegemaakt vaak niet gezien of begrepen. Daarom is het belangrijk dat je aansluit bij hun wereld en beleving. Je moet door het probleemgedrag heen kunnen kijken en er onvoorwaardelijk voor ze zijn. Alleen zo win je hun vertrouwen en breek je door de dikke muur heen die ze om zichzelf heen hebben gebouwd’, legt Annemarie uit.
Samen 100%
‘We zeggen altijd: samen 100%. Soms doen de jongeren 70 procent en wij 30, en soms andersom. We bereiden ze voor op het jongvolwassen leven door hen te leren omgaan met hun eigen mogelijkheden en beperkingen’, legt Thom uit. ‘Ze leren bijvoorbeeld hoe je een gesprek aangaat of ze gaan voor het eerst zelfstandig met het openbaar vervoer. Dit zijn kleine stapjes die voor ons, maar voor hen zijn dit grote overwinningen. Dat maakt ons erg trots en geeft voldoening’, zegt Annemarie. Net zoals de mooie momenten in kleine dingen. Thom noemt als voorbeeld: ‘Toen we onderweg waren naar huis na een dagje Walibi zei een van de jongens: ‘Dit was de mooiste dag van mijn leven.’ Dat laat zien dat wat voor veel mensen vanzelfsprekend is, heel veel kan betekenen voor deze jongeren.’
Uitdagend én waardevol
Voor wie twijfelt, heeft Annemarie een duidelijk advies: ‘Als je van uitdaging houdt, graag met jongeren werkt en stevig in je schoenen staat, zou ik zeker aanraden om een keer mee te lopen. Je kunt ervaren hoe waardevol het is om in de jeugdzorg te werken en hoeveel voldoening het geeft om écht iets te betekenen voor kinderen die het niet altijd makkelijk hebben gehad.’